Pannenset kopen? Let hier op bij de aankoop van een pannenset!

Koekenpan

Een koekenpan is een platte pan met een lang handvat, die zo genoemd wordt omdat je er pannenkoeken in kan bakken. Maar bij dagelijks gebruik zal je deze pan vaker gebruiken om vlees te bereiden, of een ei te bakken. Een koekenpan zul je vaak gebruiken, en een goede koekenpan is daarom essentieel voor een goede pannenset.

Hapjespan

Een variant op de koekenpan is de hapjespan. Een hapjespan is een iets dieper dan een koekenpan, en heeft een rechtopstaande rand. Deze pan kan je daardoor ook afsluiten met een deksel, die bij bijna alle hapjespannen meegeleverd wordt. Dit geeft meer opties, zoals het bereiden van sauzen. Door het deksel te gebruiken kan je meer vocht in de pan houden, waardoor de maaltijd ook gedeeltelijk wordt gestoomd.

Kookpan

Een kookpan is een hoge pan met veel volume, waarin je water kookt. Je bereid voedsel in een kookpan door het te laten koken in water. Je kunt een kookpan zo gebruiken voor het koken van aardappelen, spaghetti of andere pasta, en groente. Daarnaast kan je ook soep klaarmaken in de kookpan.

Steelpan

Een steelpan is een kleine, redelijk hoge pan met een lang handvat. Een steelpan wordt vaak gebruikt voor het opwarmen van groente, kleine bijgerechten, of het maken van een saus. Ook kun je een steelpan in plaats van een koekenpan of hapjespan gebruiken, als je simpelweg een kleine portie klaar wil maken.

Braadpan

Een braadpan is hoger dan de hapjespan, en heeft altijd een deksel zonder stoomgat. De braadpan heeft in plaats van een lang handvat twee korte handvaten, en een dikke bodem die zorgt dat de warmte goed gelijkmatig wordt verdeeld. Met een braadpan kan je vlees braden, maar ook stoven of sudderen. Dit zijn kooktechnieken waarbij je het eten een langere tijd op een lage temperatuur klaar maakt.

Sauteerpan / sauteuse

Een sauteerpan is een pan bedoelt om mee te sauteren. Sauteren lijkt op roerbakken; je verhit vlees en groente zonder veel olie te gebruiken. Verder kan je een sauteerpan ook gewoon gebruiken om te bakken. Een sauteerpan is relatief diep, heeft vaak een deksel, en twee handvatten.

Grillpan

Met een grillpan kan je grillen ofwel roosteren. Dit is dezelfde kooktechniek die je gebruikt bij barbecueën. Een grillpan is een pan met opstaande ribbels, en is meestal van gietijzer. Een grillpan zal je niet vaak in een pannenset zien.

Wokpan (wok)

Een wokpan ofwel wok, is een ovale pan die wordt gebruikt om in te wokken, ofwel roerbakken. Traditionele wokpannen worden in Nederland niet veel verkocht. Wat er hier wordt verkocht als wokpan is vaak een diepe, ovale versie van een hapjespan, met een platte onderkant. Een wokpan is niet vaak onderdeel van een pannenset.

Functionaliteit

Het belangrijkste van een pannenset is natuurlijk wat je ermee kan. Hoe compleet is de set, zitten alle pannen die je nodig hebt er wel in? Met een koekenpan of hapjespan, steelpan, braadpan, en kookpan is je set compleet, en kan je zo goed als alle denkbare maaltijden maken.

Helaas worden veel pannensets verkocht zonder koekenpan/hapjespan, en nog vaker zonder braadpan. In plaats daarvan krijg je vaak kookpannen in meerdere formaten in je pannenset. Qua functionaliteit dus niet optimaal. Kies een set met alle belangrijke pannen, of stel zelf een set samen waar al deze pannen in zitten. 

Prijs

Altijd belangrijk. Je wil niet teveel uitgeven, maar toch een goede set pannen. Wij geven in dit artikel daarom een aantal tips om de pannenset met de beste prijs/kwaliteitsverhouding te kiezen. Ook kun je besparen door gebruik te maken van kortingsacties.

Warmteverdeling

Belangrijke eigenschap van een pan is hoe goed de hitte (warmte) wordt verdeeld over de pan. Dit is afhankelijk van het type materiaal waaruit de pan gemaakt is. Hoe beter dit materiaal warmte geleid, hoe beter dit wordt verdeeld over de hele pan. Gebruik je een pan van een materiaal dat minder goed geleid, dan zal vooral het gedeelte van de pan rechtstreeks boven het vuur goed verhitten, en de buitenkant van de pan minder warm zijn. Hierdoor zal je eten ook minder goed gelijk verwarmen. In het ergste geval kan het dan gebeuren dat een gedeelte van de inhoud aanbrandt, terwijl een ander gedeelte juist rauw blijft. Het best geleidende materiaal voor pannen is koper. 

Is de set geschikt voor jouw warmtebron?

Niet alle pannen zijn te gebruiken met alle warmtebronnen. De verschillende warmtebronnen in een keuken zijn de gas, inductie, halogeen, keramische kookplaat, en elektrische kookplaat.

Voornamelijk bij het gebruik van eeninductiekookplaat zijn niet alle pannen geschikt. Gebruik je een inductiekookplaat, dan moet de pan een ferromagnetische bodem hebben; dus van een materiaal zijn waar magnetische krachten op werken. Sommige pannen die voornamelijk uit niet-magnetisch materiaal zijn gemaakt, hebben alsnog een magnetische bodem zodat deze geschikt zijn voor inductie.

Voor de duidelijkheid wordt er soms gebruik gemaakt van bepaalde symbolen, die aangeven welke warmtebronnen geschikt zijn voor de pan.  In het plaatje is te zien welke symbolen soms worden gebruikt, en wat ze betekenen. Op het internet wordt er altijd duidelijk aangegeven waar een pan wel of niet geschikt voor is.

Wil je zeker weten dat je pan werkt bij je warmtebron? Op bol.com kun je met deze keuzetool onder andere de warmtebron selecteren, om zo alle pannen die geschikt zijn voor jouw warmtebron. 

Bouwkwaliteit en levensduur

Naast de functionaliteit en de prijs, is het van belangrijk hoe lang de pannen mee gaan.

Bij een pan zijn handvatten vaak de zwakke onderdelen. Bij pannen van slechte bouwkwaliteit kunnen deze losraken of beschadigen. Erg vervelend, want vaak kan je een losgeraken handvat niet vervangen.

Pannen van matige bouwkwaliteit kunnen ook te dun zijn uitgevoerd zijn. Dit heeft als probleem dat ze langzaam vervormen door de hitte. Meestal gaan ze dan bol staan. Voornamelijk goedkope roestvrij stalen pannen hebben hier last van.

Pannen met een teflon anti-aanbaklaag hebben ook een kortere levensduur. Deze pannen belanden vaak in de prullenbak omdat de anti-aanbaklaag los begint te laten. Als je een pan met anti-aanbaklaag wil, is een keramische anti-aanbaklaag vaak een betere keuze. 

Onderhoud/gemak bij schoonmaken

Elke keer nadat je een pan hebt gebruikt, moet deze schoongemaakt worden. Daarom is het handig dat de pan makkelijk schoon te krijgen is. Grotendeels hangt dit van het gebruikte materiaal af. Voornamelijk roestvrijstalen en geëmailleerd gietijzeren pannen zijn gemakkelijk bij de afwas, omdat deze meestal zonder problemen in de vaatwasser kunnen. Pannen met een anti-aanbaklaag, gietijzeren pannen, en koperen pannen mogen vaak niet in de vaatwasser.

Een andere factor bij het schoonmaken is de vormgeving van de pan en het deksel. Randjes en uitsteeksels in de constructie van de pan en deksel, zijn plekken waar vuil blijft zitten en moeilijk schoon te maken is. Sommige pannen hebben bijvoorbeeld een schoef van het handvat dat door de binnenkant van de pan doorsteekt; dit vormt een hardnekkige plek bij het schoonmaken. 

Handgrepen

Erg belangrijk bij de pannen. Bij een zware pan, bijvoorbeeld een gietijzeren pan, wil je twee handvaten om de pan goed vast te kunnen pakken. Ook is het materiaal van de handvatten belangrijk; een handvat van metaal of ander goed geleidend materiaal zal met de pan mee opwarmen. Wil je de pan kunnen verplaatsen zonder je handen te branden, dan is een pan waarbij de handvatten omvat zijn met een materiaal dat koud blijft bij gebruik. Dit heet ook wel een ‘koudgreep’.

Deksel

Zit er een deksel bij de pan? Zo nee, dan kan je met de pan niet stoven of stomen. Ook is een deksel erg van belang omdat kokend water en vet kan spetteren. Bij deksels is het belangrijk dat ze goed aansluiten op de pan.

Sluit een deksel niet goed aan op een stoofpan, dan ontsnapt er teveel vocht, waardoor je een minder resultaat krijgt. Sluit een deksel op een kookpan niet goed aan, dan kan dit bij kokend water zorgen voor een klepperend deksel; erg irritant.

Deksels kunnen van hetzelfde materiaal zijn gemaakt als de pan zelf, of van glas. Voordeel bij glas is dat je in de gaten kunt houden hoe ver je eten is in het kookproces. Deksels kunnen ook een stoomgat hebben, om een beetje stoom te laten ontsnappen uit de pan. Bij sommige pannen is dit stoomgat ook met een schuif open of dicht te maken. 

Ovenbestendig, magnetronbestendig en vaatwasserbestendig?

Wil je veel verschillende typen gerechten kunnen maken met je pan, dan is het handig dat deze ovenbestendig is, en magnetronbestendig is.

Hiernaast is het fijn dat de pan ook vaatwasserbestendig is, dit scheelt je tijd bij het afwassen. Pannen met een Teflon anti-aanbaklaag zijn bijvoorbeeld niet goed vaatwasserbestendig.

Of een pan ovenbestendig, magnetronbestendig, of vaatwasserbestendig is hangt voornamelijk af van het gebruikte materiaal, lees hier verderop in het artikel meer over. Hiervoor worden soms symbolen gebruikt, die je kunt zien in het plaatje. Op internet wordt altijd duidelijk aangegeven waar een pan bestendig voor is. 

Benodigde opbergruimte

Bij een pannenset is het handig als deze bij het opbergen makkelijk in elkaar stapelen. Bij sommige pannensets is hierop gelet, en bij andere sets niet. Heb je niet de ruimte om je volledige pannenset ten alle tijden in je keuken tentoon te stellen, dan is het dus handig dat ze goed stapelbaar zijn om ze compact op te kunnen bergen. Er zijn tegenwoordig ook pannensets die gebruik maken van een afkoppelbare handgreep, zoals de Tefal Ingenio. Zo bespaar je opbergruimte in je keukenkasten, en past de pan ook makkelijker in de vaatwasser. 

Maataanduiding

Een extra handigheidje is een maataanduiding bij pannen. Dit kan je een stap schelen in het kookproces. Bij een pan met maataanduiding kan je rechtstreeks het kokende water in de pan gieten, in plaats van eerst een maatbeker te gebruiken. Bij maataanduiding van pannen worden vaak naast liter, ook vaak ‘cup‘ en ‘quart‘ gebruikt; Amerikaanse inhoudsmaten. Omdat deze inhoudsmaten soms ook voorkomen in recepten, is het hebben van meerdere verschillende maten een voordeel

Schenktuit

Erg handig bij het afgieten van de pannen, is als er een schenktuit in de pan zit. Bij sommige pannen met schenktuit zit in de sluitrand van het deksel een filter ingebouwd, zodat je geen vergiet nodig hebt. 

Roestvrij staal (RVS) ofwel Inox

Roestvrij stalen pannen zijn de goedkoopste pannen die er zijn. Omdat er geen anti-aanbaklaag (anti-kleef coating) in een RVS pan zit, kan je ook snijden in de pan. Een ander voordeel is dat roestvrij stalen pannen zijn gemakkelijk schoon te maken. Daarnaast kunnen ze ook in de vaatwasser, hoewel dit er geleidelijk voor voor zorgt dat ze hun glans verliezen.

Een nadeel van roestvrij staal is dat het minder goed hitte geleid dan andere materialen. Hierdoor krijg je bepaalde plekken in de pan die meer hitte vasthouden. Om dit tegen te gaan, zitten er bij sommige RVS pannen soms een laag koper of aluminium onderin. Dit zijn betere hittegeleiders. Een ander nadeel is dat het bij roestvrij staal mogelijk is om het eten aan te laten bakken.

Gietijzer

Gietijzer wordt al eeuwenlang gebruikt voor het maken van pannen. Gietijzeren pannen warmen snel op, verdelen de warmte redelijk goed, en houden de warmte lang vast. Hoewel het mogelijk is dat voedsel aanbakt op de pan, is de kans daarop minder als je de pan eerst laat ‘inbranden’. Door de pan in te branden blijft er een laagje ingebrand vet achter op de pan.

Een nadeel van gietijzeren pannen is dat het mogelijk is dat ze gaan roesten, en er chemische reacties kunnen optreden tussen voeding en de pan, voornamelijk bij voeding met een lage zuurgraad. Gietijzeren pannen mogen ook niet afgewassen worden in de vaatwasser.

Geëmailleerd gietijzer

De nadelen van een normale gietijzeren verdwijnen allemaal bij een geëmailleerde gietijzeren pan. Dit zijn gietijzeren pannen met een gietijzeren kern, en een dikke emaille coating. Hierdoor behoudt de pan de voordelige eigenschap van de warmteverdeling en het vasthouden van warmte, en kan de pan daarnaast niet roesten, is de pan geschikt voor het bereiden van voedsel met een lage zuurgraad, en mag de pan ook worden afgewassen in de vaatwasser. Deze pannen zijn wel relatief duur.

Aluminium met teflon anti-aanbaklaag (non-stick)

Dit is een van de meest verkochte type pannen. De kern van de pan is aluminium, en de binnenkant heeft een anti-aanbaklaag van teflon. De belangrijkste voordelen zijn de snelle hitteverdeling door het aluminium, en dat het door de anti-aanbaklaag onmogelijk is om je voeding aan te laten bakken in de pan.

Bij een pan met een goede anti-aanbaklaag is het door deze laag ook mogelijk om zonder vet te bakken. Handig als je op dieet bent, en minder vet wil eten. De anti-aanbaklaag zorgt er ook voor dat de pan makkelijk schoon zijn te maken, omdat er nooit aangebakken resten in blijven zitten.

Nadelen van pannen met een anti-aanbaklaag is dat deze pannen vaak niet in de vaatwasser kunnen; het is hierbij mogelijk dat de teflon anti-aanbaklaag los laat. Ook kan je geen metalen bestek gebruiken in deze pan; hierdoor kunnen er krassen in de laag komen. Wanneer er eenmaal krassen in de laag zitten, kan deze in kleine deeltjes loslaten.
Als er kleine losgelaten deeltjes teflon in het eten komen, is dit in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, niet giftig. Echter, als je een teflonpan tot meer dan 260 graden celcius verwarmt, kunnen er giftige gassen vrijkomen, zoals PFOA, die schadelijk zijn voor de gezondheid. Verhit je teflon pannen dus niet tot extreme temperaturen.

Keramische pannen

Dit zijn pannen die ook uit een kern van aluminium bestaan, maar een keramische coating gebruiken. Door het aluminium wordt de warmte snel verdeeld over de pan, en de keramische coating voorkomt dat het eten aan kan bakken. Bij een goede keramische pan is het dus ook mogelijk om zonder vet te bakken.

Keramische pannen hebben dezelfde voordelen als teflon anti-aanbak pannen, maar minder nadelen. De keramische coating zal minder snel beschadigen dan een anti-aanbakpan met een teflon coating. Helaas mogen ook keramische pannen niet in de vaatwasser. Sommige keramische pannen van slechte kwaliteit verliezen de anti-aanbak eigenschappen een paar maanden gebruik.

Koperen pannen

Koperen pannen zijn de favoriete pannen van de goede restaurants, en van enthousiaste hobbykoks. Koper is, op zilver na, het metaal dat hitte het beste geleid. Hierdoor is de pan snel op te warmen en af te koelen. Daardoor is ook de temperatuur daardoor in de hele pan erg gelijk. Met koperen pannen kun je zo erg precies koken. Wel is het mogelijk om in een koperen pan het eten aan te laten bakken, maar als goede kok laat je dat natuurlijk niet gebeuren.

Bijna alle koperen pannen zijn koper aan de buitenkant, en roestvrij staal of tin aan de binnenkant. Koper zelf kan reageren met voedsel, al helemaal op hoge temperaturen, en bij een lage zuurgraad. Het binnenkrijgen van koper is giftig en slecht voor de gezondheid. Door aan de binnenkant roestvrij staal te gebruiken, zijn koperen pannen volledig veilig in gebruik.

Nadelen van koperen pannen zijn de hoge prijs, en dat er snel zichtbare vlekken op het koper ontstaan. Wil je dat het koper er netjes blijft glimmen, dan moet je het koper poetsen. Koperen pannen kosten als je ze netjes wil houden dus veel onderhoud. Ook is het niet aan te raden koperen pannen in de vaatwasser te wassen.