Coronavirus: de impact op de tech/gadgets supply chain

Op deze pagina houd ik bij wat de impact van SARS-CoV-2, het nieuwe coronavirus, is op de markt voor tech/gadgets, ofwel consumentenelektronica (grijsgoed en bruingoed). Het doel van deze pagina is om daar een zo goed mogelijk beeld van schetsen, en dat steeds bij te werken.

Er zijn hierover uiteraard al veel losse nieuwsberichten langsgekomen, maar nergens heb ik een goed overzicht kunnen vinden. Omdat dit mij sterk aangaat, heb ik besloten dit zelf bij te houden.

Ik heb veel onderzoek gedaan om de situatie zo goed mogelijk in kaart te brengen. Ik heb hier gekeken naar indicatoren en effecten van 5 verschillende aspecten:

• Productie: fabrieken in getroffen gebieden
• Transport & tussenhandel
• Winkels; voorraad en verkoop in Nederland
• Advertenties, media, en consumentengedrag
• Ontwikkeling van nieuwe producten

Voor elk van deze aspecten zal ik bijhouden wat de status is. Op dit moment is er het meeste bekend over het probleem met de productie en transport, en liggen de effecten op de andere aspecten nog grotendeels in de toekomst.

Ook het toekomstige verloop van het virus is uiteraard onbekend. Je kunt de huidige status hier bekijken. Het nog onbekende verloop hiervan, zal nog een flinke invloed hebben op de economische gevolgen. Daarom wil ik hier de stand van zaken bijhouden, en zal ik deze pagina dus ook regelmatig updaten.

Als je belangrijke toevoegingen of feedback hebt, hoor ik het graag. Laat dan onderaan het artikel een reactie achter.

– Guido

Disclaimer: dit is géén financieel, economisch, of zakelijk advies.

Het probleem in het kort: China en de tech supply-chain

In de supply chain ofwel de bevoorradingsketen van een product hoeft er maar één schakel te ontbreken, en een product komt uiteindelijk niet meer in de winkel. Veel consumentenelektronica heeft op z’n minst één schakel in China.

In China worden 28,4% van alle producten gemaakt (bron), waaronder zo’n 90% van alle laptops (bron, bron), en 63% van alle smartphones (bron). Daarnaast zijn ook de omringende Aziatische landen grote fabrikanten. Zo zitten er ook in Zuid-Korea, dat ook zwaar is getroffen door het coronavirus, veel fabrieken.

De in China toegepaste maatregelen om het coronavirus in bedwang te houden, zijn onder andere:

• Het tijdelijk volledig stilleggen van fabrieken door de Chinese overheid
• Verplichte of vrijwillige quarantaine van een gedeelte van de beroepsbevolking
• Het limiteren van vervoer/transport om verspreiding van het virus tegen te gaan
• Het opleggen van een extra quarantaineperiode door de werkgevers, voordat het werk in fabrieken hervat mag worden

Dat de productie in China stil heeft gelegen, en voorlopig op minder capaciteit draait, is ondertussen al weken duidelijk. De exacte impact die dit zal hebben op de rest van de bevoorradingsketen is minder duidelijk. Van productie tot uiteindelijke aanschaf is namelijk een langdurig proces. Daarom is er een vertraging voordat de Nederlandse consument dit zal opmerken.

Wel is er door naar de bekende data te kijken een goede voorspelling te maken. Hieronder ga ik in op alle indicatoren die ik heb over de vijf verschillende, eerder genoemde, aspecten.

Het probleem in China staat op dit moment al vast. Ook een grootschalige uitbraak van het coronavirus in het westen, waaronder Nederland, is mogelijk. Dat zal voornamelijk een nadelig effect hebben op de vraag naar grijsgoed en bruingoed. Wanneer hier meer duidelijk over wordt, zal ik ook deze informatie toevoegen.

1. Productie: fabrieken in China en andere getroffen gebieden

Dat er problemen zijn met de productie van bruingoed en grijsgoed in China is ondertussen zeer duidelijk. De duidelijkste aanwijzing: de Productie Inkoopmanagersindex (PMI) van China. Dit is een maandelijkse graadmeter voor de Chinese industrie. Bij een waarde van 50 blijft productie gelijk, waarden daarboven zijn groei, en waarden daaronder zijn krimp.

In februari is deze waarde 35.7 punten (bron). Nu.nl schreef hierover: “Coronavirus veroorzaakt grootste klap voor Chinese industrie ooit“.

Om een beter idee te krijgen van de tech-sector specifiek, heb ik ook gekeken naar de belangrijkste fabrieken voor de tech-sector.

Alle fabrieken in China: uitstel heropenen na het Chinese nieuwjaar

Vanwege het Chinees nieuwjaar (Lunar New Year), was de periode van 24 januari t/m 2 februari een nationale feestdag (bron), waarop niet wordt gewerkt. De fabrieken liggen dan dus al minimaal 10 dagen stil.

Volgens cargofromchina.com liggen fabrieken in de praktijk al een week eerder stil, en komen ze ook pas een week na de feestdagen weer op gang. Standaard liggen de fabrieken in deze periode dus al drie weken stil.

De reden hiervoor is de enorme hoeveelheid binnenlandse arbeidsmigranten die in de Chinese fabrieken werkt. In totaal is wel 20,61% van de Chinese populatie arbeidsmigrant. Door de extra lange sluiting van de fabriek, is er voldoende tijd voor de arbeidsmigranten om heen en terug te reizen naar familie.

Omdat dit de normale gang van zaken is, zorgt dat normaal gesproken niet voor een zware disruptie in de bevoorradingsketen. Meestal wordt dat overbrugt worden door hiervoor een grotere bestelling te plaatsen bij de fabriek. Of hierna, en het intussen vol te houden op de huidige voorraad.

Om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, werd er door de Chinese overheid opgedragen dat de meeste fabrieken op z’n vroegst pas een week later mochten heropenen. Dus niet op 3 februari, maar op 10 februari. Daarmee hebben al deze fabrieken dus minimaal één hele week extra productieachterstand opgelopen. Je kunt hier een overzicht vinden van de gebieden waarin het heropenen van de fabrieken is vertraagd. In de provincie Hubei is de productie uitgesteld tot 11 maart 2020.

Na de heropening draaien de fabrieken zeker niet meteen op volle toeren. Een groot gedeelte van de beroepsbevolking zit namelijk, gedwongen of vrijwillig, in quarantaine. Om het verspreiden van het virus tegen te aan, zijn er ook reisrestricties opgelegd. Volgens CNN waren er op 17 februari nog 780 miljoen Chinezen gebonden aan een reisrestrictie.

Voor de fabrieken is dat een extra groot probleem, omdat de gastarbeiders vanwege Chinees nieuwjaar op dat moment bij hun familie zijn, vaak ver weg bij de fabriek.

Als de arbeiders eenmaal teruggekeerd zijn bij de fabriek zijn, moeten ze vaak eerst op locatie nogmaals in quarantaine, om er zeker van te zijn dat ze het coronavirus niet binnen de fabriek zullen verspreiden. Pas na deze door de werkgever opgelegde quarantaine, mogen ze weer aan het werk.

Dit samenspel van omstandigheden komt uiteraard zeer ongunstig uit voor de fabrieken. Veel fabrieken draaien hierdoor nu (begin maart) nog steeds op een zeer lage productiecapaciteit.

Hieronder zal ik de belangrijkste fabrikanten bespreken, en alle informatie die ik heb over de impact van het coronavirus op de productiecapaciteit. Hierbij heb ik vooral zicht op welke fabrieken eindproducten en componenten maken, en voor welke merken.

Deze fabrieken zelf kunnen ook bevoorradingsproblemen krijgen als er een vertraging is in eerdere stappen in het productieproces. Zo kunnen toeleveranciers van de fabrieken (suppliers) door hun eigen verstoringen vertraagd zijn bij het leveren van grondstoffen of componenten. Toch is het moeilijker om daar inzicht in te krijgen. Heb je aanvullingen? Dan hoor ik het graag.

De hoeveelheid besmettingen met het coronavirus neemt in China door de grondige maatregelen ondertussen al weken af. Het is te hopen dat de extra voorzorgsmaatregelen ook voorkomen dat er nieuwe uitbraken zijn. Toch is het zeker mogelijk dat dat gebeurt, en bepaalde fabrieken weer tijdelijk gesloten moeten worden.

Foxconn: ‘s werelds grootste elektronicafabrikant

Foxconn is ‘s werelds grootste elektronicafabrikant, en heeft de meeste fabrieken in China. Daarom is dit een goede indicator van de stand van zaken voor de productie in China.

Bijna alle fabrieken van Foxconn bevinden zich in het gebied dat een week later is opgestart (bron). Foxconn heeft meer dan 800.000 werknemers. Veel assemblage van eindproducten gaat namelijk gedeeltelijk met de hand. De productie van componenten is meestal verder geautomatiseerd.

Foxconn maakt producten voor veel grote merken, waaronder: Acer, Amazon, Apple, Dell, Google, Hewlett-Packard, Huawei, Intel, Microsoft, Motorola, Nintendo, HMD Global (Nokia), Sony, Toshiba, Vizio, en Xiaomi. (bron).

Foxconn City in Shenzhen, China, is de grootste fabriek, en bevat de meeste productielijnen voor Apple. De schatting is dat hier tussen de 230 en 450 duizend werknemers werken (bron). Net als een andere grote fabriek van Foxconn’s, namelijk iPhone City in Zhengzhou, zal dat getal flink verschillen tussen hoog en laagseizoen (bron).

Apple was eind 2019 de nummer 2 meest waardevolle bedrijf op aarde, en de zeven jaar daarvoor #1 (bron). Van Apple is bekend dat ze sterk afhankelijk zijn van Foxconn, en andersom. Volgens WSJ schatten analisten dat Apple goed is voor de helft van de omzet van Foxconn.

Hieronder houd ik bij wat er bekend is over de status van Foxconn:

• 5 februari, via Bloomberg.com, Foxconn besluit om in Zhenzhou een quarantaineperiode op te leggen van één week voor werknemers die terugkeren uit dezelfde provincie, en twee weken voor werknemers die terugkeren van buiten de provincie.
• 10 februari, via Reuters. Slechts 10% van alle werknemers was op 10 februari teruggekeerd naar de fabrieken van Foxconn.
• 12 februari, via Reuters, Foxconn geeft aan om eind februari te hopen weer op 50% van de output capaciteit te zitten, en op 80% eind maart.
• 17 februari, via Apple.com. Apple erkent dat er een probleem is met de aanvoer van iPhones, omdat de fabrieken langzamer op gang komen dan gehoopt.
• 3 maart, via Foxconn.com. Foxconn geeft nu in een presentatie aan investeerders aan op 50% van de capaciteit te zitten, en verwacht nu 100% capaciteit eind maart. Het is moeilijk te zeggen of deze getallen in de buurt van de werkelijkheid (zullen) zitten.

Samsung: grootste fabrikant van geheugenchips en opslagchips

Samsung is natuurlijk voornamelijk bekend van de smartphones en televisies. Wat daarnaast misschien minder bekend is, is dat Samsung de grootste fabrikant is van dynamische geheugenchip (DRAM), en 3D NAND chips voor data-opslag.

Dit zijn beide componenten die nodig zijn in laptops, tablets, smartphones, en in PC inbouwcomponenten zoals RAM geheugensticks,  SSD opslag, en in videokaarten (als VRAM).

Volgens Anandtech.com is Samsung, samen met SK Hynix, beide met de fabrieken in Zuid-Korea, verantwoordelijk voor de productiecapaciteit van 70% van alle DRAM (geheugenchips), en 50% van alle 3D NAND. Op dit moment is Zuid-Korea, na China, het land met de meeste corona-virus besmettingen.

Voor halfgeleiders heeft Samsung vier grote fabrieken in Zuid-Korea, heeft Samsung ook twee fabrieken in China, en één in de VS (bron). Daarnaast maakt Samsung de eigen smartphones in Zuid-Korea en Vietnam. Samsung is wereldwijd de grootste verkoper van smartphones (bron).

Hieronder houdt ik bij wat er bekend is over de status van de fabrieken van Samsung en SK Hynix:

• 20 februari, via Nikkei.com. De Samsung fabriek in Vietnam is verantwoordelijk voor 50% van de Samsung Smartphones en draait op volledige capaciteit
• 20 februari, via Reuters. Er zitten 800 arbeiders van SK Hynix in quarantaine, maar met 18000 zou dat weinig invloed moeten hebben op de productiecapaciteit
• 22 februari 2020, via Reuters. Samsung sluit een gedeelte van de fabriek in Gumi, Zuid-Korea van 22 februari tot 25 maart, na het ontdekken van een corona-virus geval. Volgens Ft.com zijn er hierbij ook 1500 werknemers in quarantaine geplaatst voor twee weken.
• 1 maart 2020, via Reuters. Samsung sluit weer de fabriek Gumi, Zuid-Korea van 1 tot 3 maart, na het ontdekken van een nieuw corona-virus geval. Dit is de fabriek waar de Z Flip en Galaxy S20 worden gemaakt.

TSMC: grootste fabrikant van halfgeleiders

TSMC is de grootste fabrikant van halfgeleiders. Halfgeleiders zijn onder andere Intergrated Circuits, ofwel (micro)chips, waaronder ook processors. Dit zijn onderdelen die nodig zijn in bijna elk denkbare elektronisch apparaat.

Klanten van TSMC zijn onder andere Apple, Huawei, Qualcomm, Nvidia, en AMD (bron). Opmerkelijk is dat TSMC zowel de discrete videochips van Nvidia als AMD maakt. De Qualcomm Snapdragon SoC’s die TSMC maakt, zitten in 40% van alle smartphones.

Deze productieprocessen van deze componenten zijn verder te automatiseren dan assemblage van (steeds veranderende) eindproducten. Daarom lijkt TSMC met 48,752 medewerkers misschien relatief klein.

Bijna alle fabrieken van TSMC zijn gevestigd in Taiwan (bron). Van de 37 fabrieken bevinden er zich slechts twee, relatief kleine, in China. Taiwan heeft op dit moment nog weinig last van het coronavirus.

Hieronder houd ik bij wat er bekend is over de status van de fabrieken van TSMC:

• 1-februari, via Focustaiwan.tw: TSMC geeft aan dat de fabrieken in China geen hinder ondervinden door het coronavirus.

Overige feiten:

• 20 februari, via Crn.com. Lenovo, ‘s werelds grootste laptopmerk qua marktaandeel, heeft een van zijn grootste fabrieken moeten sluiten in Wuhan, het epicentrum van de uitbraak van het coronavirus. Volgens Scmp.com wordt de productie zoveel mogelijk verschoven naar andere fabrieken, zoals in Brazilië, Mexico, India, en de VS.
• 25 februari: Forbes.com geeft aan dat iets meer dan een derde van de bevolking waarschijnlijk weer aan het werk is, aan de hand een schatting met de ‘Baidu Migration Index’. Hierbij wordt gekeken hoeveel werknemers er na het Chinees nieuwjaar terug zijn gereisd zijn naar hun werklocatie.
• 27 februari: Digitimes schat een 29-36% lagere productie-output van notebooks (laptops) in Q1 van 2020, een verlaagde output aan smartphones, maar geeft aan dat de productie van tablets op dit moment minder last heeft van de impact van het coronavirus, omdat de meeste fabrieken zich in minder zwaar getroffen gebieden bevinden.
• 5 maart, via Nikkei.com, Caixin. Er zijn aanwijzingen dat er gesjoemeld wordt met de productiviteitsgetallen door de lokale Chinese overheden. Zo wordt er opzettelijk veel elektriciteit verbruikt, terwijl er weinig mensen aan het werk zijn.

Welke producten hebben productietekorten?

Hieronder een lijst van specifieke producten waarvoor er (op korte termijn) waarschijnlijk flinke productietekorten zijn ontstaan:

• Smartphones, oa de iPhone, smartphones van Huawei en Xiaomi, gemaakt door Foxconn
• Laptops, in ieder geval die van Lenovo. Laptops worden veelal gemaakt door Foxconn of in andere Chinese fabrieken.
• Desktop computers (prebuilt), veelal gemaakt door Foxconn. FT.com noemt specifiek Dell en HP, met 5 tot 7 weken vertraging voor Dell PC’s.
• De Playstation 4. De PS4 voor de EU en VS markt wordt gemaakt door Foxconn in China.
• De Xbox One. Deze wordt voor 90% gemaakt door Chinese fabrieken van Flextronics. Zover ik weet staat er op elke Xbox One “Made in China”.
• De Nintendo Switch. Deze wordt gemaakt door Foxconn. Nintendo Japan geeft zelf op 6 februari al aan dat er in ieder geval voor de Japanse markt tekorten zullen ontstaan.

Waarschijnlijk geen, of weinig tekorten op korte termijn:

• Samsung smartphones, voornamelijk gemaakt in Zuid-Korea en Vietnam, tot nu toe weinig onderbrekingen in de productie.
• RAM, SSD’s, en andere PC componenten. Samsung’s fabrieken voor geheugen en opslagchips hebben nog weinig hinder ondervonden. Fabrieken voor SSD’s zitten veelal in de VS en Taiwan (bron).
• Tablets, volgens Digitimes.

Toch is het mogelijk dat er ook voor de bovengenoemde producten tekorten ontstaan, als de fabrieken die deze eindproducten maken niet meer aan bepaalde componenten kunnen komen. Deze tekorten zullen dan pas later duidelijk worden. Het is moeilijk om daar nu al een goed beeld van te krijgen.

Niet alleen het productieproces zelf is een probleem. De volgende stappen in de bevoorradingsketen kunnen ook verstoord zijn. Hieronder ga ik daarover verder.

2. Transport & tussenhandel

Na de fabrieken zijn er nog een aantal (mogelijke) tussenstappen voordat de producten in winkels belanden. Ook in deze tussenstappen kan er door het coronavirus een probleem ontstaan.

Tussenhandel: distributeurs en groothandels (wholesalers)

Distributeurs kopen zeer grote partijen specifieke producten op van de fabrieken, vaak van één merk, en vaste hoeveelheden die vastgelegd zijn in een contract.

Groothandels kopen naar eigen inzicht bepaalde hoeveelheden van verschillende producten op van verschillende distributeurs. Zo heb je bijvoorbeeld tech & gadget wholesalers, die partijen verschillende Chinese smartphones en andere gadgets opkopen (voorbeeld). Zo kunnen verschillende producten bundelen en in één partij verkopen aan retailers zoals webwinkels in Nederland.

Door te kijken naar de levertijden die distributeurs en groothandels opgeven kun je een idee krijgen of er problemen zijn om producten geleverd te krijgen. Hier mijn bevindingen:

• 29 februari: Vopmart.com, een in China gevestigde Wholesaler van merken zoals Xiaomi, Huawei, Meizu, en Oneplus, geeft op de site met een grote banner aan dat ze vanwege het coronavirus pas vanaf 8 maart verder gaan met werken. Er wordt niets aangegeven over de levertijden zelf. Op 29 maart gecontroleerd, waarschijnlijk misschien al langer het geval. (archive).
• 3 maart: Om de situatie te peilen, heb ik aan vijf verschillende wholesalers op Alibaba.com gevraagd wat de levertijd is voor de Xiaomi Redmi Note 8 smartphone naar Nederland, en of die vertraagd zijn door het coronavirus. Op sommige pagina’s staat er ook meteen de boodschap: “Always contact your supplier to determine if the coronavirus (COVID-19) will affect your order”. Ik krijg één keer het antwoord “6-7 days”, en één keer “15-20 days”.

Transporteurs

Voor het binnenlandse transport in China wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van vrachtwagens. Er wordt weinig gebruik gemaakt van container cargo per trein (bron). Het probleem hierbij is er per vrachtwagen veel arbeiders nodig zijn; die in quarantaine kunnen zitten of last hebben van reisrestricties.

Vanuit de fabrieken in China rijden vrachtwagens naar de haven, en worden dan op een containerschip naar Nederland geladen. Dat is de goedkoopste, maar ook de langzaamste optie. Volgens Cargofromchina.com duurt deze reis gemiddeld 25 dagen.

De ander optie is per luchtvracht, dat volgens cargofromchina.com een gemiddelde leverduur heeft van 3-5 dagen. Wel is dat zo’n 5 keer zo duur (bron). Daarom wordt volgens Freightos.com zo’n 90% van al het vrachtvolume vervoerd via containerschepen.

In dit artikel (en dit artikel), wordt de rekensom gemaakt wat het kost om één smartphone (iPhone) te vervoeren per luchtvracht: tussen de $0.30 en $0.65. Voor kleine maar dure producten zoals smartphones is het dus rendabel om luchtvracht te gebruiken. Verder heb ik kunnen vinden dat bijvoorbeeld de PS4 per containerschip vervoerd wordt (bron).

Dus, vanwege de korte transporttijd bij smartphones zullen hierbij ook eerder tekorten eerder ontstaan in Nederland. De hoeveelheid producten die nog onderweg zijn is namelijk lager. Maar: als alle productie en transportproblemen eerder zijn opgelost, zijn ze wel weer eerder op voorraad. Ook voor producten die normaal per containerschip worden vervoerd, zou luchtvracht dan rendabel kunnen worden. Zeker als deze producten door schaarste in Nederland nog voor hogere prijzen worden aangeboden. Waarschijnlijk zullen de prijzen voor luchtvracht door de verhoogde vraag wel stijgen.

Op dit moment (begin maart) zijn er echter grote problemen met luchtvracht. Bij luchtvracht zijn er twee verschillende opties, namelijk “belly cargo”; waarbij luchtvracht meegaat in passagiersvluchten, en vrachtvliegtuigen. Volgens Statista.com is belly cargo goed voor 52% van alle luchtvracht. Dat is een probleem, omdat er veel passagiersvluchten vanuit (en naar) China zijn afgelast. De bedoeling daarvan is om te voorkomen dat passagiers het coronavirus internationaal kunnen verspreiden.

Hieronder houd ik bij wat er bekend is over het transportproces:

• 11 februari, via Lloyd’s list; 90% van de vrachtwagenchauffeurs zijn nog niet aan het werk door reisrestricties en quarantaine-regels. Hier wordt dat genoemd als probleem voor het uitladen van schepen, waardoor er een file ontstaat in de haven. Naast dit probleem verwacht ik vergelijkbare getallen voor het aanvoeren van containers.
• 18 februari, via Joc.com. Op deze datum wordt er geschat dat de trucking capaciteit slechts 20-40% van de normale capaciteit is.
• 20 februari, via KLM.com; KLM verlengt schorsing vluchten van en naar Peking, Shanghai tot 28 maart. Vluchten naar Chengdu, Hangzhou and Xiamen waren op 6 februari al geschorst tot 28 maart. Op Hong Kong wordt nog wel gevolgen, maar zijn er maar de helft van de normale hoeveelheid vluchten.
• 27 februari, Video: Virus-related Supply Chain Disruptions to Get Much Worse, MIT’s Sheffi Warns. Yossi Sheffi (MIT) verwacht dat eind maart de eerste virus-gerelateerde tekorten ontstaan, en waarschuwt ook voor het opslingereffect. Daarnaast geeft hij aan dat hierdoor de kleine toeleveranciers failliet kunnen gaan, maar dat de Chinese overheid al budget vrij heeft gemaakt om leningen te verstrekken (extra bron).
• 28 februari, via Nieuws.nl; “tussen 20 januari tot 10 februari is de capaciteit in de containerlijnvaart met China teruggelopen met 20 tot 40 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar […] Het dieptepunt lijkt nog niet bereikt.”
• 29 februari, via RTLZ. Dit artikel geeft aan dat komende week de eerste schepen in Rotterdam aankomen die leger dan normaal uit China zijn vertrokken. Albert Jan Swart, Sectoreconoom Industrie, Transport en Logistiek bij ABN Amro: “De schokgolf die door de productieketens loopt bereikt dan Rotterdam. Een schip doet er doorgaans vier tot zes weken over om van China naar Europa te varen. De verwachting is dat in maart de fabrieken in China wel weer op volle kracht kunnen gaan draaien, maar dat betekent dat we tot april of mei nog wel tekorten zullen houden.”
• 2 maart, via Lloyd’s list. Kuehne + Nagel China (transportbedrijf) schat 20-40% minder tonnage per zee, en 10-20% minder per lucht voor het gehele eerste kwartaal van 2020. Op de eigen site geven ze aan: “After the full resumption of work and production, the logistics industry may need between seven to ten days to remove bottlenecks that have resulted from the earlier shortage of drivers and congestion at port terminals.”

3. Voorraad en verkoop: winkels in Nederland

Nederlandse retailers krijgen veel goederen geleverd uit China. Door productietekorten in China zullen ze binnenkort minder voorraad binnenkrijgen dan normaal. Gezien de flinke productieachterstand in China, kan het maanden duren voordat de normale hoeveelheden weer geleverd kunnen worden.

De vraag is dus: kunnen de Nederlandse retailers deze periode overbruggen op de huidige voorraad, en hoe?

Het is namelijk mogelijk om langer te teren op de huidige voorraad. Stoppen met kortingsacties, aanbiedingen, en marketing van producten die schaars worden is een logische eerste stap. De volgende stap zou kunnen zijn om de prijzen van deze producten te verhogen, om klanten te ontmoedigen om snel een aankoop te doen.

Ook is het mogelijk om producten die juist ruim voorradig zijn, meer uit te lichten en/of af te prijzen. Zo zijn consumenten weg te lokken bij de schaarse producten.

Wanneer prijzen van producten bij webshops eenmaal massaal omhoog gaan, of producten simpelweg niet meer op voorraad zijn, dan is het voor iedereen duidelijk dat er een probleem is met de bevoorrading. Omdat dit de laatste schakel is in de bevoorradingsketen, duurt het even voordat deze effecten zichtbaar worden.

Wel hebben webshops zelf hier zelf al eerder inzicht in, wanneer er bij de inkoop van producten duidelijk wordt dat er niet (tijdig) geleverd kan worden.

Om de effecten op webwinkels in Nederland in kaart te brengen, kijk ik naar de vijf grootste webwinkels die in Nederland consumentenelektronica verkopen. Hierbij heb ik de Twinkle100 aangehouden, dus kijk ik naar de grootste webwinkels wat betreft omzet. Hieronder houd ik bij wat daar nu over bekend is.

1. Bol.com

Bol.com is de grootste webwinkel in Nederland, en verkoopt veel consumentenelektronica die in China gemaakt wordt. Daarnaast heeft Bol ook een groot aanbod aan niet-elektronische producten.

Ik heb nergens kunnen vinden voor hoeveel tijd er gemiddeld aan voorraad wordt aangehouden bij Bol. Daarnaast zijn er ook externe verkopers die Bol gebruiken als platform. Deze kunnen vervolgens uit eigen voorraad leveren, maar het is ook mogelijk om de levering uit te besteden aan Bol. Dat heet Logistiek via bol.com.

De voorraad en prijzen op Bol.com zijn dus niet alleen afhankelijk van Bol zelf. Daarom bepaalt de manier waarop Bol met de eigen voorraad omgaat, niet alles over het aanbod op Bol.com

Hieronder alles wat er bekend is over de invloed van het coronavirus op Bol.com:

• 25 februari: via Emerce.nl: Bol geeft aan niet van plan te zijn de prijzen te verhogen, geeft aan geen verder aan: “We potten niet extra op, maar in de voorspellingen hebben we wel iets grotere buffers opgenomen om de weerbaarheid te vergroten.”
• 28 februari: via NRC.nl: Bol herhaalt de eerder genoemde uitspraak, en geeft aan dat ongeveer de helft van de producten die op bol.com te koop zijn worden aangeleverd door externe partijen. Daarnaast wordt er ook aangegeven dat bij een voorraadtekort de marketing op een laag pitje zetten “een goede stap” zou zijn.

2. Coolblue

Het assortiment van Coolblue bestaat grotendeels uit consumentenelektronica. Daarom kan het coronavirus hier ook voor grotere problemen zorgen.

Coolblue voorspelt in ieder geval bevoorradingsproblemen, en neemt neemt drastische maatregelen. Door prijzen te verhogen, en te stoppen (of flink afremmen) van de betaalde marketing-activiteiten, proberen ze minder producten te verkopen. Zo hopen ze eerst voorraad op te bouwen, en langer producten op voorraad te hebben als deze niet meer geleverd kunnen worden.

Hieronder alles wat er bekend is over de invloed van het coronavirus op Coolblue.nl:

• 21 februari: ik werk met Coolblue als affiliate partner, en wordt telefonisch ingelicht dat het affiliate programma tijdelijk, voor onbepaalde tijd, gepauzeerd wordt. Er wordt nog geen reden opgegeven. Ook de andere vormen betaalde online marketing, zoals prijsvergelijkers (CPC), en zoekmachineadvertenties (SEA) worden grotendeels gestaakt. Ook wordt er door consumenten opgemerkt dat veel prijzen bij Coolblue verhoogd zijn.
• 24 februari: ik ontvang een e-mail, getiteld “Verkopen temperen”, waarin wordt uitgelegd dat Coolblue in de komende weken en maanden als gevolg van een lage productie in China de bevoorradingsproblemen verwacht. Door de marketingactiviteiten te staken, en de prijzen te verhogen, hopen ze langer door te kunnen op de huidige voorraad, en de leveringen die nog onderweg zijn.
  Hoewel ik op dit moment al op de hoogte was van de problemen in China, kwam het in eerst instantie niet bij me op dat dit de aanleiding zou zijn om de affiliate marketing stop te zetten. Wel had ik in de toekomst lagere commissies, of zelfs geen commissie, verwacht op slecht verkrijgbare producten. Blijkbaar verwacht Coolblue dus flinke bevoorradingsproblemen op een groot gedeelte van het assortiment, en is elke extra bezoeker er op dit moment dus één teveel.
• 10 april: Coolblue hervat het affiliate programma, en is voor sommige producten weer zichtbaar in prijsvergelijkers.

3. Wehkamp

Wehkamp is een online warenhuis, dat ook veel consumentenelektronica verkoopt. Wel is dit maar een klein gedeelte van het totale aanbod.

Hieronder alles wat er bekend is over de invloed van het coronavirus op Wehkamp.nl:

• 25 februari, via NOS.nl, wordt er aangegeven dat er op dit moment geen problemen zijn.

4. Amazon.de

Amazon is het beste te vergelijken met een internationale versie van Bol.com. Net als Bol, verkoopt Amazon.de producten uit eigen voorraad, maar werkt Amazon ook als verkoopplatform voor externe verkopers.

Externe verkopers kunnen het gehele verkoopproces uitbesteden aan Amazon (Fullfilled By Amazon, kortweg FBA), of Amazon gebruiken om verkopen te maken, en het product vervolgens zelf versturen. Volgens Statista.com zijn externe verkopers op Amazon verantwoordelijk voor 53% van het verkoopvolume.

Daarom zijn ook bij Amazon.de de voorraad en prijzen niet alleen afhankelijk van Amazon. Daarom bepaalt de manier hoe Amazon met de voorraad omgaat, niet alles over het aanbod op Amazon.de.

Hieronder alles wat er bekend is over de invloed van het coronavirus op Amazon.de:

• 20 februari, via NYtimes.com; de Amerikaanse Amazon webshop probeert meer voorraad op te bouwen door vaker en grotere bestellingen te plaatsen van Chinese producten. Sommige wederverkopers op het platform zijn gestopt met adverteren om te voorkomen dat ze te snel door hun voorraad heen raken. Amazon stuurt een mail aan de externe verkopers op het platform om te waarschuwen voor mogelijke leveringsproblemen.
  Het is onduidelijk of Amazon.de dezelfde acties onderneemt; maar het is duidelijk dat het bedrijf Amazon goed op de hoogte is van de problemen en hier op inspeelt.

5. MediaMarkt

Mediamarkt is een interessante webwinkel om te bekijken, omdat ze niets dan consumentenelektronica verkopen.

Hieronder alles wat er bekend is over de invloed van het coronavirus op MediaMarkt:

• 25 februari, via NOS.nl, laat een woordvoerder van MediaMarkt weten dat er op dit moment geen problemen zijn.

Overige signalen

• 25 februari, via NOS.nl, geeft Azerty, een webwinkel voor computercomponenten, aan dat ze voor vier weken aan voorraad hebben liggen, en ze nog geen leveringsproblemen voorzien. Dat komt overeen met mijn eerdere observatie dat de fabrieken voor computercomponenten nog geen hinder ondervinden.

Prijsstijgingen

Prijsstijgingen zijn vanwege veel prijsvergelijkingswebsites redelijk gemakkelijk in de gaten te houden. Ik zal zelf ook nog prijsvergelijkers toevoegen voor producten waarvan ik verwacht dat deze bevoorradingsproblemen krijgen.

Hieronder houd ik bij wat er tot nu toe bekend is over prijsstijgingen:

• 2 maart, via nu.nl, de prijs van een iPhone is gemiddeld met 5 procent gestegen sinds januari. Hiervan is de prijs van de iPhone X het hardst gestegen, namelijk met 17 procent. Mobiel.nl geeft aan dat prijs waarvoor ze deze inkopen ook is gestegen, met als argument at er schaarste is, of dreigt te komen.

4. Media, advertenties, en consumentengedrag

Voordat er een product gekocht wordt, is er vaak eerst tussenkomst van marketing en media. Of een consument nu op zoek is naar aankoopadvies, een aankoop doet naar aanleiding van een banner-advertentie, prijzen wil vergelijken, of op zoek is naar aanbiedingen.

Het tekort aan bevoorrading uit China zal zorgen voor een laag aanbod aan bepaalde producten. Daarom is mijn verwachting dat prijzen van producten met weinig voorraad zullen stijgen, om zo de verkoopsnelheid af te remmen. Ook verwacht ik dat er minder kortingsacties gehouden worden. Kortingsacties zijn vaak juist een methode om van een overschot aan voorraad af te komen.

Om de verkoop van schaarse producten af te remmen, verwacht ik hiervoor ook een verminderde hoeveelheid aan advertenties. Ook is het mogelijk dat affiliate adverteerder de campagnevoorwaarden aanpassen, om publishers zo te ontmoedigen om veel bezoekers te sturen naar schaarse producten.

Een mogelijke positief effect voor tech publicaties, is dat consumenten door prijsstijgingen kritischer gaan kopen. Zo verwacht ik dat er meer prijsvergelijkingen gemaakt zullen worden, en er ook meer onderzoek gedaan zal worden naar alternatieven met een lagere prijs.

Ook is het mogelijk dat de vraag naar producten zal dalen. Dat zal waarschijnlijk het geval zijn als er in Nederland een grootschalige uitbraak van het coronavirus plaatsvindt. Ook een mogelijke recessie als gevolg van het coronavirus zal een duidelijke daling in de vraag naar producten laten zien.

Met Koopgids.net kan ik bij dit aspect uitgaan van mijn eigen data, en deze trends monitoren:

• De verlaagde hoeveelheid verkopen door prijsstijgingen kan ik bijhouden met statistieken van affiliate marketing. Dit is te zien aan de hand van het conversiepercentage; het percentage bezoekers dat via mijn site doorklinkt naar een webshop, en vervolgens daar een aankoop doet.
• Door de verminderde minder vraag naar banner-advertenties (display advertising), zullen de verdiensten hiervan omlaag gaan. Dit is het gemakkelijkste te zien aan de RPM, Rate Per Mille, ofwel de totale verdiensten van zowel impressies als kliks per 1000 vertoningen.
• Ook de bezoekersaantallen voor verschillende typen pagina’s op deze site zijn bij te houden. Dit kan wat zeggen over het consumentengedrag.

Ik zal bijhouden of er in de bovengenoemde aspecten duidelijke trends zijn te ontdekken. Ook zal ik hieronder bijhouden wat er van anderen hierover bekend wordt.

• 5 maart 2020: eigen data; over de gehele maand februari 2020 vergeleken met januari 2020 is het verschil in RPM klein. Wel ligt sinds 20 februari de RPM steeds lager dan op dezelfde dagen in januari. Dit komt overeen met de datum waarop Coolblue nagenoeg is gestopt met display ads, die ook veel zichtbaar waren op Koopgids.net.

Overige signalen

• 7 februari: via FT.com, Baidu, de Chinese tegenhanger van Google, verwacht 5-13% minder advertentie-inkomsten in Q1 van 2020 dan in Q1 2019. Dit geeft in ieder geval aan dat ook een lokale grootschalige uitbraak van het coronavirus een invloed heeft op advertenties.
• 28 februari: CNN.com de verkoop van smartphones in China in Q1 2020 wordt geschat op 40% minder dan Q1 van het jaar daarvoor. In China heeft dit ertoe geleden dat veel winkels langdurig gesloten waren, en de verkoop van elektronica afnam. Ook kan ik me goed voorstellen dat de vraag afneemt, omdat er bij een epidemie andere prioriteiten zijn dan het kopen van een nieuwe smartphone. Het is onduidelijk hoeveel deze daling in verkoop afhankelijk is van verschillende factoren.

5. Ontwikkeling van nieuwe producten

Ook de ontwikkeling van nieuwe producten kan vertraging oplopen door het coronavirus. Hieronder houd ik dit bij.

• 6 februari, via businessinsider.com: analisten verwachten een vertraging op zowel de PlayStation 5 en de Xbox One X (nog niet bevestigd).
• 26 februari, via Tomsguide, Nikkei.com: grote kans op vertraging release iPhone 12 en van de nieuwe goedkope iPhone, waarvan de naam nog niet bekend is. Mogelijk iPhone 9 of iPhone SE2.
• 9 maart, via NikonUSA.com: Nikon stelt de nieuwe Nikon D6 DSLR camera twee maanden uit: van maart naar mei 2020.

X. Verzameling van overige signalen en nieuwsberichten:

• 14 feb, Rabobank: Coronavirus: Outbreak of uncertainty; we zitten al in het scenario ‘the Ugly’.
• 3 maart, Tech Conferences Are Being Canceled Due to Coronavirus; een overzicht van meerdere afgezegde tech-beurzen.

Vragen, opmerkingen, of toevoegingen?

Heb je nog toevoegingen, uit eigen, of uit andere bron? Meer goede informatie maakt deze pagina completer, dus ik hoor het graag! overige signalen uit de markt?